Ders Detayı

Eğitmenin Cevabı (ABDULLAH FARUK KILIÇ)

Mehmet hocam merhabalar, 1) Aracı ve düzenleyici değişken analizleri temelinde birbirinden farklıdır. Aracılık analizinde yordayıcı ve yordanan değişken arasına başka bir değişken (aracı) girmektedir. Yordayıcı değişken, bu aracı değişken üzerinden yordanan değişkene etki etmektedir (veya etki edip etmediği araştırılmaktadır.). Düzenleyici değişken analizinde düzenleyici olduğunu düşündüğümüz değişken yordayıcı ve yordanan değişken arasında değildir. Diğer bir deyişle yordayıcı değişkenin yordama düzeyi düzenleyici değişkeninin kategorileri (ve ya düzeyine göre) değişmekte midir diye inceleme yapıyoruz. Bu nedenle iki analiz temelde birbirinden farklılaşıyor. Birinde doğrudan ve dolaylı etkiler incelenirken diğerinde koşullu etki (düzenleyi değişkenin kategori ve seviyesine göre - yani örneğin cinsiyetin erkek olması koşulu altında yordayıcı değişken şu kadar yorduyor gibi) incelenmektedir. 2) Hocam videoda bahsettiğim standartlaştırma işlemini yaptıysanız bu istatistikleri raporlamanıza gerek yok. Ama raporlamak istiyorum derseniz tablo halinde vermenize gerek yok hocam yöntem bölümünde bir iki satırda istatistikleri verebilirsiniz. Kolaylıklar dilerim.

Eğitmenin Cevabı (ABDULLAH FARUK KILIÇ)

Hocam merhabalar, düzenleyici değişken analizi iki değişken (iki ölçekten elde edilen puanlar) arasındaki ilişkiye etki eden üçüncü bir değişkenin etkisini incelemektedir. Örneğin siz kariyer planlamanın iş doyumu üzerindeki etkisinde cinsiyet ya da diğer değişkenlerin düzenleyici etkisine bakabilirsiniz. Ancak betimlediğiniz durumda t-testi yada ANOVA kullanılabilir.

Eğitmenin Cevabı (ABDULLAH FARUK KILIÇ)

Hocam merhaba, Kısmi yada tam aracı yorumu da yapılabilir ancak sizin de belirttiğiniz gibi Hayes bu durumu eleştiriyor. Dolaylı etki toplam etkinin % ne kadarını açıklıyor şeklinde dolaylı etkinin derecesini raporlamak daha mantıklı gibi görünüyor.

Eğitmenin Cevabı (ABDULLAH FARUK KILIÇ)

Merhabalar, Process makroda sadece bir X ve bir Y değişkeni tanımlanabilir. Dolayısıyla her biri için ayrı ayrı analiz yapmalısınız. Aslında macro ile birden fazla Y ile analiz edilebilir. Ancak bunun yorumlama güçlüğü nedeniyle çok gerekli bir durum değildir. Siz eğer her bir boyut için merak ediyorsanız o şekilde bakabilirsiniz. ancak toplu olarak merak ediyorsanız tüm ölçeğin toplamında da (toplam puan alınabiliyorsa eğer) bir kere bakabilirsiniz. bu durum aslında sizin araştırma probleminizle ilgilidir. Araştırma probleminiz çerçevesinde boyut boyut bakabileceğiniz gibi tek bir ölçek olarak da bakabilirsiniz.

Eğitmenin Cevabı (ABDULLAH FARUK KILIÇ)

Hocam merhaba, sürekli değişkende yaptığımız tüm adımları takip ederseniz hiç bir sorun olmayacaktır. İki kategori için tanımlama yapmanıza gerek yok. Çok kategorili olanlarda tanımlama yapmak gerekiyor. Siz Cinsiyet değişkenini SPSS'te numeric ve nominal olarak tanımlayarak bizim videoda yaptığımız adımları izlediğiniz takdirde grafiği elde edeceksiniz. Kolaylıklar dilerim.

Eğitmenin Cevabı (ABDULLAH FARUK KILIÇ)

Hocam merhabalar, güzel dilekleriniz için teşekkür ederim. Kovaryans değişkenlerinizi araştırma problemlerine göre belirlemenizi öneririm. İstatistiksel ilişkiden çok problem durumunuzda bu kovariate değişkenler çalışmanızı etkileyecekse o zaman kovariate olarak analize dahil etmelisiniz. Örneğin X ==> Y üzerindeki etkisinde M1 ve M2 aracı değişkenleriniz olsun. Bu değişkenler arasındaki ilişkiye ailenin sosyo ekonomik durumu etki ediyorsa o zaman modele eklenmelidir. diğer bir deyişle sosyo-ekonomik durumunun düzeyine göre bu modelde ilişkiler değişecekse o zaman kovariate olarak eklenmelidir. Buna da araştırma problemleriniz ve kurduğunuz model çerçevesinde karar vermek daha mantıklı. Çünkü istatistiskel olarak ilişkili çıkabilen ancak mantıksal olarak ilişkisiz olmasını beklediğimiz değişkenler de olabilir. Output dosyasın yorumlarda değişen şey kovariate değişkenin etkisi sabit tutulduğunda kısmı hocam. Örneğin SED'i kovariate olarak aldıysanız o zaman SED sabit tutulduğunda X'in Y üzerindeki etkisinde M1'in aracı rolü vardır-yoktur vb şeklinde yorumlamanız gerekecektir. Çalışmalarınızda kolaylıklar dilerim.

Eğitmenin Cevabı (ABDULLAH FARUK KILIÇ)

Hocam standartlaştırılmamış katsayılar -1 1 aralığında olmak zorunda değil. Ölçeğinize göre değişebilir. Standartlaştırılmış olanların bu aralıkta olması gerekir.

Eğitmenin Cevabı (ABDULLAH FARUK KILIÇ)

Hocam merhaba, LLCI ve ULCI değerlerini sayı doğrusuna yerleştirdiğimizde sıfır bu aralığın içindeyse sıfırı içeriyor demektir. Sizin örneğinizde her iki değer de sayı doğrusuna yerleştirildiğinde sıfır bu aralığında dışında kalır. Bu nedenle sıfırı içermez. Örneğin sayı doğrusuna bu sayıları yerleştirdiğimizde şöyle görünür: ... 0 .. 0.0553 ... 0.0819 ==> Bakın bu iki sayı arasında sıfır bulunmamaktadır. Ancak şöyle bir durum sıfırı içerir: .... -0.03 ... 0 .... 0.05 gibi bir durumda 0 bu ilki sayısının arasında yer almaktadır. Bu nedenle sıfır içerir. Umarım açıklayıcı olmuştur. Kolaylıklar dilerim.

Eğitmenin Cevabı (ABDULLAH FARUK KILIÇ)

Hocam merhaba, izlemeden önce kitap bölümüm okursanız belki daha iyi oturabilir anlatılanlar. Selamlar. Kılıç, A. F. (2022). Aracı ve düzenleyici değişken analizleri. İçinde S. Göçer-Şahin & M. Buluş (Ed.), Adım Adım Uygulamalı İstatistik (ss. 457-490). Pegem Akademi.

Eğitmenin Cevabı (ABDULLAH FARUK KILIÇ)

Demet hocam merhaba, dediğiniz gibi literatürde nasıl ele alıyorsanız, siz nasıl bir iddiada bulunacaksanız ona göre X değişkenini belirleyebilirsiniz. Zaten bu analizler neden-sonuç ilişkisini vermediği için yordayan ve yordanan değişkenleri literatüre göre belirleyebiliriz. Size göre hangisi daha uygunsa yada çalışmanızda nasıl açıklayacaksanız bu şekilde ele alabilirsiniz.